Κυριακή 25 Οκτωβρίου 2009

Το άγνωστο 1940

Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 25 Οκτωβρίου 2009

Η ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ ΤΟΥ «ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΧΘΡΟΥ»
Το άγνωστο 1940


ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥ: ΤΑΣΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΡΙΜΗΣ, ΑΝΤΑ ΨΑΡΡΑ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΑΡΡΑΣ / ios@enet.gr

Κάθε πόλεμος, ακόμη κι ο πιο δίκαιος και αμυντικός, έχει μια εμφύλια διάσταση.

Οχι με την αφηρημένη φιλοσοφική προσέγγιση ότι όλοι οι άνθρωποι είναι, σε τελική ανάλυση, αδέρφια. Αλλά επειδή στις ανθρώπινες κοινωνίες υπάρχουν πάντοτε κάποιοι τους οποίους οι καθοδηγητές τής πολεμικής προσπάθειας ταυτίζουν με τον εχθρό ή θεωρούν εμπόδιο στον αγώνα του έθνους.

Η μεταχείριση αυτού του (υπαρκτού ή δυνάμει) «εσωτερικού εχθρού» ποικίλλει από σύρραξη σε σύρραξη, ανάλογα με την ένταση του κινδύνου και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του καθεστώτος κάθε εμπόλεμης χώρας.

Στις δημοκρατικές π.χ. και συνάμα ρατσιστικές ΗΠΑ του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, 80.000 αμερικανοί πολίτες ιαπωνικής καταγωγής και 40.000 ιάπωνες μετανάστες πρώτης γενιάς κλείστηκαν το 1942 «προληπτικά» σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, ενώ οι (λευκοί) αμερικανοί πολίτες γερμανικής καταγωγής είχαν σαφώς καλύτερη τύχη: ως φαντάροι, στάλθηκαν, απλώς, να πολεμήσουν τους Γιαπωνέζους στον Ειρηνικό ωκεανό κι όχι τους «ομόφυλούς» τους στην Ευρώπη.

Στην εξίσου δημοκρατική Γαλλία, πάλι, 600.000 γερμανόφωνοι πολίτες απομακρύνθηκαν αναγκαστικά το 1939-40 από τις παραμεθόριες περιοχές της Αλσατίας και της Λωραίνης για λόγους «εθνικής ασφαλείας».

Ο ελληνοϊταλικός κι ελληνογερμανικός πόλεμος του 1940-41 δεν θα μπορούσε ν' αποτελέσει εξαίρεση. Από τη στιγμή, μάλιστα, που η διεξαγωγή του καθοδηγούνταν από τη φασίζουσα δικτατορία της 4ης Αυγούστου, η προληπτική καταστολή του «εσωτερικού εχθρού» δεν μπορούσε παρά να πάρει ολοκληρωτικές διαστάσεις.

Η επίσημη εκδοχή

Η εσωτερική αυτή διάσταση του «έπους του σαράντα» έχει, ωστόσο, διαγραφεί εντελώς από τη συλλογική μνήμη. Αποτελεί θέμα ταμπού, όχι μόνο για τους οπαδούς μιας «εθνικά καθαρής» Ιστορίας, αλλά και για το «μετα-αναθεωρητικό» ρεύμα που υπερπροβάλλει τις εμφύλιες συγκρούσεις της κατοχικής περιόδου, με στόχο την απονομιμοποίηση της εαμικής Αντίστασης - όχι όμως και της «συντεταγμένης», εθνικόφρονος Πολιτείας.

*Ας επιστρέψουμε, όμως, στην καταστολή του «εσωτερικού εχθρού» το 1940-41. Μια πρώτη, γενική εικόνα μας δίνουν οι επίσημες Ιστορίες των σωμάτων ασφαλείας της εποχής.

«Από της πρώτης στιγμής της κηρύξεως του πολέμου», διαβάζουμε στο λεύκωμα που εξέδωσε το 1961 για τα σαραντάχρονά της η Αστυνομία Πόλεων, «η Αστυνομία Αθηνών επεφορτίσθη, ως ήτο επόμενον, με σοβαρά εθνικά και κοινωνικά καθήκοντα. Συνέλαβε τους υπηκόους των χωρών του Αξονος, ως και τα εθνικώς ύποπτα άτομα, τα οποία, αφ' ενός μεν υπήρχε πιθανότης να κινηθούν κατασκοπευτικώς, αφ' ετέρου δε να δημιουργήσουν πνεύμα ηττοπαθείας εις τον πληθυσμόν. Το έργον τούτο, λίαν λεπτόν και δυσχερές, εξετελέσθη ταχύτατα, βάσει επιμελώς κατηρτισμένου σχεδίου» (σ. 65).

*Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται κι ο επίσημος ιστοριογράφος της Χωροφυλακής (επί χούντας), πανεπιστημιακός καθηγητής Απόστολος Δασκαλάκης:

«Επρεπε να συλληφθούν ή να τεθούν υπό αυστηράν επιτήρησιν οι δρώντες εις τα παρασκήνια και παρακολουθούμενοι έως τότε κομμουνισταί, ως και πάντα τα εν γένει ύποπτα και επικίνδυνα δι' ανατρεπτικήν ή υπονομευτικήν του εθνικού φρονήματος δράσιν άτομα. Το έργον τούτο η Χωροφυλακή επετέλεσε καθ' άπασαν την χώραν μετ' εκπληκτικής ταχύτητος, κατά το μέγιστον δε μέρος αυτήν την 28ην Οκτωβρίου. Ούτως, από της πρώτης ημέρας του πολέμου εδραιώθη η εσωτερική ασφάλεια, εξέλιπε πας κίνδυνος εις το εσωτερικόν και ο Ελληνικός Λαός με ακμαίον ηθικόν διεδήλωνεν αυθορμήτως τον ενθουσιασμόν του» («Ιστορία Ελληνικής Χωροφυλακής 1936-1950», Αθήναι 1973, τ. Α', σ. 86-7).

*Κάπως διαφωτιστικότερη για τα χαρακτηριστικά του «εσωτερικού εχθρού» είναι η διαταγή, βάσει της οποίας εξαπολύθηκε το ανθρωποκυνηγητό - οι απόρρητες «Κανονιστικαί Οδηγίαι επιστρατεύσεως των Σωμάτων Ασφαλείας» που είχε εκδώσει το 1939 ο υφυπουργός Ασφαλείας Κωνσταντίνος Μανιαδάκης και παραθέτει η επίσημη Ιστορία της Χωροφυλακής.

«Τα Σώματα Ασφαλείας», γράφει, «εν περιπτώσει επιστρατεύσεως:

*Φροντίζουσι δια την κατάπνιξιν και εξαφάνισιν πάσης αντιδραστικής ιδέας φιλειρηνικής και κατά του πολέμου και της υπάρξεως προπαγάνδας, υφ' οιονδήποτε πρόσχημα εν τη ημετέρα χώρα (Ορα οδηγίας υπ' αριθ. 7).

*Επιμελούνται της διώξεως του κομμουνισμού και της πολιτικής αντιδράσεως (Ορα οδηγίας υπ' αριθ. 11).

*Επιμελούνται της εφαρμογής των ισχυουσών διατάξεων κατά των ασκούντων προπαγάνδας (Ορα αριθ. 12).

*Επιφορτίζονται με την υποχρέωσιν της αυστηράς παρακολουθήσεως των εν τη ημετέρα χώρα εγκατεστημένων αλλοδαπών και μειονοτήτων (Ορα οδηγίας υπ' αριθ. 13)» (όπ.π., σ. 79-80).


Δυστυχώς, ο Δασκαλάκης δεν δημοσιεύει το κείμενο των επιμέρους «οδηγιών». Για την πληρέστερη επισκόπηση του ζητήματος πρέπει έτσι να καταφύγουμε σε άλλες πηγές.

«Κόκκινοι» και «ηττοπαθείς»

Με δεδομένο τον υστερικό αντικομμουνισμό της 4ης Αυγούστου, αλλά και την έντονα αντιμιλιταριστική κι αντιεθνικιστική δραστηριότητα των κομμουνιστών στο μεγαλύτερο μέρος του Μεσοπολέμου, η προληπτική εξουδετέρωση των οπαδών της αριστεράς ήταν μάλλον αναμενόμενη. Καθώς, μάλιστα, τα ενεργά μέλη του ΚΚΕ την 28η Οκτωβρίου βρίσκονταν είτε σε φυλακές κι εξορίες είτε σε βαθιά παρανομία, η εκκαθάριση επικεντρώθηκε σε όσους είχαν παλιότερα «μολυνθεί» από τον «ιό» του «μπολσεβικισμού» ή είχαν συμμετάσχει ενεργά στο εργατικό κίνημα. Η τοποθέτηση του φυλακισμένου Ζαχαριάδη υπέρ του πολέμου κι η ενθουσιώδης συστράτευση πολλών αριστερών κατά του εισβολέα ελάχιστα επηρέασαν αυτό το κλίμα.

*«Ηταν όλος ο κρατικός μηχανισμός, ο Στρατός και η Χωροφυλακή, εμποτισμένοι με κακόβουλες συκοφαντικές αντιλήψεις από την προπαγάνδα της άκρας δεξιάς», θυμάται χαρακτηριστικά ένας συνδικαλιστής καπνεργάτης.

«Εβλεπαν τους καπνεργάτες και κάθε προοδευτικό με αποστροφή και δε θα ήταν υπερβολικό αν έλεγα με μίσος. Πολλοί από τους πατριώτες που έτρεχαν με ενθουσιασμό να καταταγούν στις μονάδες, βρέθηκαν σημαδεμένοι στα μητρώα του λόχου τους και το σημάδεμα αυτό σήμαινε την υποβάθμιση του πατριωτισμού τους».

»Οταν ύστερα από αφάνταστες ταλαιπωρίες κατόρθωσα να φτάσω στο λόχο μου, το όνομά μου ήταν υπογραμμισμένο με κόκκινη μελάνη. Αποτέλεσμα: δε με όπλισαν, αλλά με έριξαν στο Λόχο Σκαπανέων, όπου βρήκα πολλούς άλλους πατριώτες. Υπηρετήσαμε για πολύ με τους ανεπιθύμητους Τούρκους, Πομάκους και βουλγαρόφωνους. Υστερα από την επιφυλακτική αναγνώριση για το ειλικρινές ή όχι περιεχόμενο που είχε το γράμμα του Ζαχαριάδη, άλλους όπλισαν και άλλους έβαλαν να δουλεύουν σε οχυρωματικά και δημόσια έργα» (Γιώργος Πέγιος, «Από την ιστορία του συνδικαλιστικού κινήματος της Καβάλας», Αθήνα 1984, σ. 124).

*Σε «πειθαρχικό λόχο» μουλαράδων κατέληξε κι ένας άλλος προπολεμικός κομμουνιστής, από τα Χανιά. Στο στρατολογικό γραφείο, ενημερώθηκε ότι «στο απολυτήριο είχαν κάμει ειδικό σημάδι πως είμαι κομμουνιστής και μου είπε να είμαι προσεκτικός».

Πριν η μονάδα του μπει στην Αλβανία, όλοι οι «χαρακτηρισμένοι» ειδοποιήθηκαν από τους αξιωματικούς πως θα εκτελεστούν με συνοπτικές διαδικασίες «αν χύσουν το δηλητήριό τους στις τάξεις του στρατού». Σε όλη τη διάρκεια του πολέμου οι διακρίσεις σε βάρος τους ήταν φανερές, με κυριότερη την εξαίρεσή τους απ' τη διανομή της -πολύτιμης- «φανέλας του στρατιώτη» (Χρ. Ρουμελιωτάκης, «Γράμμα στο γιο μου από τον πόλεμο», Αθήνα 1981, σ. 12, 36-8 & 48-9).

*Μια δεύτερη κατηγορία διωχθέντων πολιτών ήταν όσοι θεωρήθηκαν από τις υπηρεσίες ασφαλείας του Μανιαδάκη ότι συνέβαλλαν στην καλλιέργεια αισθημάτων «ηττοπάθειας».

*Από τα αρχεία της Διοικήσεως Δυτικής Μακεδονίας πληροφορούμαστε π.χ. ότι στις 24.12.1940 προφυλακίστηκε ο 20χρονος Δ.Φ., κάτοικος Νυμφαίου Φλωρίνης και «τελειόφοιτος της εν Θεσ/νίκη Ρουμανικής Εμπορικής Σχολής», «ίνα δικασθή» από το Στρατοδικείο Κοζάνης «ως υπαίτιος του ότι κατά τας αρχάς Δεκεμβρίου 1940, ανεκοίνωσεν εις ιδιώτας πληροφορίες δυναμένας να εμβάλωσιν εις ανησυχίαν τους πολίτας ήτοι ότι "οι δικοί μας οπισθοχωρούν, νικήθηκαν από τους Ιταλούς και οι Ιταλοί βάλανε δύναμη μεγάλη κ.τ.λ."».

*Η «προστασία» της ηρεμίας του κοινού πήρε ενίοτε κωμικές διαστάσεις: Σαράντα μέρες μετά την επιστροφή του από την εξορία, ο άκρως εθνικόφρων απόστρατος βενιζελικός στρατηγός Στυλιανός Γονατάς μεταφέρθηκε στις 20.2.1941 από όργανα της Ειδικής Ασφάλειας στο Ελληνικό, όπου και παρέμεινε «εν απομονώσει και υπό φρούρησιν».

Οπως διαβάζουμε στην απόφαση της Επιτροπής Δημοσίας Ασφαλείας, η ήπια «εκτόπιση» του γηραιού πολιτικού έγινε «διότι η παρουσία του εις Αθήνας και αι συναντήσεις αυτού μετά διαφόρων προσώπων, δημιουργούσι φήμας μη εποικοδομητικάς της απολύτου γαλήνης, της οποίας έχει ανάγκην η Χώρα, ίνα αντιμετωπίση τας κρισίμους περιστάσεις, τας οποίας διέρχεται».

Η «πέμπτη φάλαγγα»

*Η εξουδετέρωση των πρακτόρων του αντιπάλου, πραγματικών ή εικαζόμενων, αποτελεί πάγιο συστατικό στοιχείο κάθε πολέμου. Για την έκταση που πήρε η εφαρμογή του μέτρου στην Ελλάδα το 1940-41, αποκαλυπτικός είναι ο επίσημος ιστοριογράφος της Αστυνομίας Πόλεων (και στέλεχος του διαβόητου «Μηχανοκινήτου» επί Κατοχής), Νικόλαος Αρχιμανδρίτης:

*«Την 28.10.1940 συνελήφθησαν εντός 2 ωρών άπαντα τα εν τη περιοχή της Πρωτευούσης μέλη των ιταλικών δικτύων κατασκοπείας και προπαγάνδας ως και έτεροι χίλιοι Ιταλοί ύποπτοι, μέχρι δε της 13 ώρας της 6ης Απριλίου [1941] άπαντα τα μέλη των υφισταμένων εννέα Γερμανικών δικτύων κατασκοπείας και προπαγάνδας και άπαντες οι Γερμανοί ύποπτοι, 3.500 εν συνόλω» («Αστυνομικά Χρονικά», 1.11.1954, σ.1680).

Ο ίδιος μας πληροφορεί επίσης ότι «ελήφθησαν δηλώσεις αποκηρύξεως της Ιταλικής Ιθαγενείας εκ μέρους χιλιάδων Ιταλών». Προφανώς, αξιοποιήθηκε η πλούσια πείρα της ειρηνικής περιόδου στον ίδιο τομέα.

*Η μεταχείριση των ιταλών υπηκόων υπήρξε, πάντως, ηπιότερη: «Οι ιταλικές οικογένειες οδηγήθηκαν υπό περιορισμό στο χώρο της ιταλικής πρεσβείας», σημειώνει στις 28 Οκτωβρίου στο ημερολόγιό του ο αμερικανός Λέρντ Αρτσερ, διευθυντής, τότε, του «Ιδρύματος Εγγύς Ανατολής». Μεταξύ των συλληφθέντων, πάντως, συγκαταλεγόταν τουλάχιστον «μια οικογένεια Εβραίων, που είχαν διαφύγει από την Ιταλία για να αποφύγουν τις διώξεις εναντίον της φυλής τους».

Πέντε μέρες αργότερα, ο ίδιος πληροφορείται πως «το προσωπικό της πρεσβείας μαζί με άλλους 240 Ιταλούς φεύγουν σήμερα από την Ελλάδα». Καταγράφει, μάλιστα, και μια περίεργη εκδήλωση αβροφροσύνης του Μεταξά προς τον Αξονα: «Αρχικά επρόκειτο να φύγουν 300, αλλά οι Γερμανοί ζήτησαν 60 θέσεις για δικούς τους» («Βαλκανικό Ημερολόγιο 1936-1941», Εστία, Αθήνα 1993, σ. 174 & 184).

Οι έλληνες πολίτες που στοχοποιήθηκαν από τις υπηρεσίες του Μανιαδάκη υπήρξαν φυσικά λιγότερο τυχεροί, όπως διαπιστώνουμε από το (επίσης δημοσιευμένο) ημερολόγιο του Χριστόφορου Χρηστίδη: «1 Μαΐου 1941. Ηλθε να με δει ο Φώκος Δημητριάδης. Συνάντησε κάποιον, που χωρίς κανένα λόγο ήταν σε ελληνικό στρατόπεδο συγκεντρώσεως. Αν όσα του διηγήθηκε είναι αλήθεια, οι κρατούμενοι πέρασαν πάρα πολύ άσκημα από τους χωροφύλακες, που επιπλέον τους εκμεταλλεύτηκαν αγρίως. Φοβούμαι πως, παρά τις υπερβολές, θα έχουν γίνει θλιβερά έκτροπα» («Χρόνια Κατοχής», Αθήνα 1971, σ. 7).

*Κάπως γνωστότερη έχει γίνει, τα τελευταία χρόνια, η «προληπτική» καταστολή των γλωσσικών και εθνικών πληθυσμιακών ομάδων που θεωρήθηκαν ύποπτες για συμπάθεια προς τον εισβολέα. Με εξαίρεση την ξεχασμένη σήμερα -αλλά σχετικά πολυπληθή τότε- ιταλική μειονότητα της Κέρκυρας και της Πάτρας (βλ. διπλανή στήλη).

Σε Θεσπρωτία και Μακεδονία

*Οι μουσουλμάνοι Τσάμηδες της Θεσπρωτίας αριθμούσαν το 1940 κάπου 20.000 άτομα. Αμέσως μετά την κήρυξη του πολέμου, οι αρχές συνέλαβαν κι εξόρισαν δεκάδες προκρίτους, ανάμεσά τους και μετριοπαθείς προσωπικότητες φιλικές προς την ελληνική διοίκηση. Μετά την ανακατάληψη της περιοχής απ' τον ελληνικό στρατό στα μέσα Νοεμβρίου, και ως απάντηση στη συνεργασία μελών της μειονότητας με τον ιταλικό στρατό, οι εκτοπίσεις γενικεύτηκαν κι εκατοντάδες στάλθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.

«Μόλις έφυγαν οι άντρες για εξορία», θυμάται ένας θεσπρωτός συγγραφέας, «τα έκτροπα σε βάρος των Μουσουλμάνων συνεχίστηκαν με διάφορες μορφές. Με το πρόσχημα της δήθεν ανάκρισης, καλούσαν στα γραφεία τους τις όμορφες χανούμισες και τις βίαζαν. Ορισμένοι χριστιανοί κάτοικοι οργίασαν. Οι λεηλασίες σπιτιών, οι αρπαγές ζώων φανερές. Οι βιασμοί κοριτσιών και γυναικών πολλοί και επώνυμοι. Η βίαιη έκδοση Μουσουλμανίδων, από ορισμένα χωριά, σε δημόσιους λειτουργούς, μεγάλη» (Γ. Σάρρας, «Μνήμες της τραγικής περιόδου», Αθήνα 2001, σ.52-3). Οι συνέπειες αυτής της πολιτικής, στα χρόνια της Κατοχής, είναι γνωστές.

*Παρόμοια μεταχείριση -με ανάλογα αποτελέσματα- επιφυλάχθηκε και στους σλαβόφωνους της ελληνικής Μακεδονίας, που το 1940 υπολογίζονταν μεταξύ 160.000 και 200.000.

«Η κήρυξις του ελληνοϊταλικού πολέμου και η διεξαγωγή αυτού», γράφει στην ημιεπίσημη ιστορία της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών ο κατοχικός Διευθυντής Νομαρχιών Μακεδονίας Αθανάσιος Χρυσοχόου, «έδωσαν αφορμήν εις την ελληνικήν κυβέρνησιν να επιληφθή της αντιμετωπίσεως του εσωτερικού τούτου προβλήματος, ως πρόχειρος δε λύσις εξευρέθη ο εις το εσωτερικόν της Ελλάδος εκτοπισμός των υπόπτων. Ελήφθησαν αψυχολόγητα και εν πολλοίς άδικα μέτρα, παρασύραντα εις εκτοπισμούς ακραιφνείς Ελληνας» («Η Κατοχή εν Μακεδονία», τ.Β1, Θεσ/νίκη 1950, σ. 15).

Ο ίδιος αναφέρει ότι, «εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, οι θεωρηθέντες ύποπτοι ελήφθησαν εξ όλων των χωρίων, εις ά ωμιλείτο το σλαυόφωνον ιδίωμα». Θεωρεί δε πως το μέτρο τελικά εξυπηρέτησε τη βουλγαρική προπαγάνδα, αποξενώνοντας τους κατοίκους αυτών των περιοχών απ' το ελληνικό κράτος.

*Την ίδια άποψη συμμερίζονται οι παρατηρητές της εποχής, είτε πρόκειται για εαμίτες είτε για εθνικόφρονες.

«Ενώ όλαι ηλικίαι ευρίσκοντο από την πρώτη στιγμή και εις την πρώτην γραμμήν υπό τα όπλα», γράφει π.χ. τον Ιανουάριο του 1944 στον εξόριστο πρωθυπουργό Τσουδερό ο Δημ. Λαμπράκης, «την ημέραν της ενάρξεως του πολέμου συνελήφθησαν και εξετοπίσθησαν εκατοντάδες πατέρες και αδελφοί των στρατιωτών. Παρά πάσαν ενέργειαν εκρατήθησαν πεισμόνως μέχρι τέλους, μολονότι τα παιδιά των επολεμούσαν εις τα Αλβανικά βουνά και πολλοί ετραυματίζοντο, εφονεύοντο, ηνδραγάθουν».

*Ο δε Γεώργιος Μόδης, αφού περιγράφει εκτενώς στα απομνημονεύματά του την αδυναμία του να εμποδίσει τις εκτοπίσεις (σ. 391-3), καταλήγει στην πικρή διαπίστωση πως «αποδειχθήκαμε άλλη μια φορά ανίκανοι να διοικήσουμε λαούς».

5 σχόλια:

  1. Πρωτοβουλία ενάντια στις μαθητικές παρελάσεις Μοσχάτου

    Όλα όσα δεν μας είπαν για τις μαθητικές παρελάσεις

    Γνωρίζετε ότι οι μαθητικές παρελάσεις είναι άκρως αντιπαιδαγωγικές;

    Η στρατιωτική στοίχιση και η ομοιομορφία των κινήσεων έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τα παιδαγωγικά πρότυπα περί ανάπτυξης της κινητικότητας των παιδιών.

    Η άβουλη εκτέλεση στρατιωτικών παραγγελμάτων υπό τους ήχους εμβατηρίων, η ομοιομορφία στην ένδυση, η μαζική στρατιωτική πειθαρχία ναζιστικού τύπου αντί να συμβάλλουν στην ανάπτυξη ελεύθερης προσωπικότητας, συντελούν σε μια ύπουλη εμφύτευση μιλιταριστικών διαθέσεων στα παιδιά. Γιατί την ίδια ώρα που ξεσηκωνόμαστε ενάντια στα αντιπαιδαγωγικά πολεμικά παιχνίδια και συμμετέχουμε σε καμπάνιες για την κατάργηση τους, υποχρεώνουμε τους μαθητές να παίρνουν μέρος σε ένα αληθινό πολεμικό παιχνίδι, την παρέλαση;

    Τα παραπάνω, μαζί με την στροφή της κεφαλής ως απόδοση τιμών στους εκπροσώπους της (πολιτικής, στρατιωτικής, θρησκευτικής) εξουσίας, εντάσσονται σε ένα γενικότερο πλαίσιο (σχολείο, στρατιωτική θητεία για τα αγόρια) πειθάρχησης του πιο ζωηρού, ελεύθερου και ανυπότακτου κομματιού της κοινωνίας που αποσκοπεί μεταξύ άλλων στην παραγωγή των μετέπειτα υπάκουων και πειθαρχημένων πολιτών/εργαζομένων. Πώς είναι δυνατόν να γιορτάζουμε επαναστάσεις και αγώνες για την ελευθερία μέσα από τελείως ανελεύθερες εκδηλώσεις;

    Οι διαχωρισμοί (αγόρια-κορίτσια, ψηλοί-κοντοί, «καλοί»-«κακοί» μαθητές, Έλληνες-αλλοδαποί σημαιοφόροι) αγγίζουν τα όρια σεξισμού - ρατσισμού, ενώ μπορεί να τραυματίσουν και τον παιδικό ψυχισμό.

    Γνωρίζετε ότι οι μαθητικές παρελάσεις είναι φασιστικό έθιμο από την εποχή της δικτατορίας του Μεταξά;

    Αν και η στρατιωτική εκπαίδευση στα σχολεία έλκει την καταγωγή της από την εποχή του βαυαρού βασιλιά Όθωνα, όταν ελλείψει γυμναστών, άρχισαν να διδάσκουν αποσπασμένοι στρατιωτικοί και πυροσβέστες, η πλήρης στρατιωτικοποίηση της νεολαίας επήλθε επί δικτατορίας Μεταξά. Αντιγράφοντας τον Χίτλερ και τον Μουσολίνι, οργάνωσε την Ε.Ο.Ν. και καθιέρωσε τελετές εορτασμού της 25ης Μαρτίου που μεταξύ άλλων περιλάμβαναν σχολικές παρελάσεις και λαμπαδηφορίες. Οι σχολικές παρελάσεις εδραιώθηκαν στην αμέσως μετά τον εμφύλιο εποχή και κορυφώθηκαν επί χούντας των συνταγματαρχών. Πώς είναι δυνατόν να γιορτάζουμε τον αγώνα ενάντια στο φασισμό με μια φασιστική εκδήλωση;

    Γνωρίζετε ότι οι παρελάσεις γενικότερα, προήλθαν από τις πιο μελανές σελίδες της παγκόσμιας ιστορίας;

    Από τους ρωμαϊκούς θριάμβους μέχρι την φρικιαστική πράξη του βυζαντινού αυτοκράτορα Βασιλείου Β' του Βουλγαροκτόνου που διέταξε να τυφλωθούν κάπου 14.000 αιχμάλωτοι και με μονόφθαλμους οδηγούς να επιστρέψουν «εν πομπή» στον τσάρο τους, κι από τις φάλαγγες του Ναπολέοντα ως την είσοδο των παρελαύνοντων με το βήμα της χήνας ναζιστικών στρατευμάτων στις κατεχόμενες πόλεις, οι παρελάσεις είναι διαχρονικά και παγκοσμίως συνυφασμένες με σφαγές και διαπόμπευση αιχμαλώτων πολέμου.

    Γνωρίζετε ότι κανείς δεν μπορεί να υποχρεώσει τους καθηγητές να παρελάσουν σε μέρα αργίας;

    ΟΙ ΜΑΘΗΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΛΑΣΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦΑΣΙΣΤΙΚΕΣ
    ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΝΑ ΚΑΤΑΡΓΗΘΟΥΝ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Μαθητικές παρελάσεις : καιρός να δοθεί τέλος
    παρελάσειςελλάδαφίλοι/ες
    Το ΜΕΡΑ Σερρών για τις μαθητικές παρελάσεις...

    η συνέχιση των παρελάσεων από τους μαθητές, και μαζί η διαιώνιση του πνεύματος της στρατοκρατικής πειθαρχίας που τις συνοδεύουν, δε συνάδει παιδαγωγικά ούτε με το πνεύμα γιορτασμού της 28ης Οκτωβρίου ούτε, πολύ περισσότερο, με την καλλιέργεια των κοινωνικών ιδεών της δημοκρατίας, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της απελευθέρωσης των ανθρώπων και των λαών από κάθε είδους δεσμά και σχέσεις υποταγής και εκμετάλλευσης

    Για μια ακόμα χρονιά οι μαθητικές παρελάσεις αποτελούν, δυστυχώς, μια από τις κυρίαρχες μορφές γιορτασμού της ιστορικής αντίστασης του ελληνικού λαού ενάντια στο Γερμανο-ιταλικό ναζιστικό και φασιστικό άξονα.

    Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια οι παρελάσεις έχουν αποτελέσει την αφορμή για την εκδήλωση εθνικιστικών, ρατσιστικών και αντικοινωνικών συμπεριφορών, η θέση τους παραμένει ακλόνητη στο πλαίσιο γιορτασμού της ηρωικής αντίστασης του ελληνικού λαού την περίοδο 1940-1944.

    Οι παρελάσεις, οι οποίες αποτελούν κατάλοιπο της φασιστικής Μεταξικής περιόδου, και μαζί οι κραυγαλέες αντιφάσεις που συνυπάρχουν με τους λόγους και το πλαίσιο που γέννησαν και τις ίδιες, κάθε άλλο παρά συμβάλλουν στην καταδίκη του φασιστικού και μιλιταριστικού πνεύματος που τόσο βαριά πλήρωσε ο ελληνικός λαός αλλά και οι υπόλοιποι λαοί του κόσμου.

    Την ίδια στιγμή, η συνέχιση των παρελάσεων από τους μαθητές, και μαζί η διαιώνιση του πνεύματος της στρατοκρατικής πειθαρχίας που τις συνοδεύουν, δε συνάδει παιδαγωγικά ούτε με το πνεύμα γιορτασμού της 28ης Οκτωβρίου ούτε, πολύ περισσότερο, με την καλλιέργεια των κοινωνικών ιδεών της δημοκρατίας, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της απελευθέρωσης των ανθρώπων και των λαών από κάθε είδους δεσμά και σχέσεις υποταγής και εκμετάλλευσης.

    Ταυτόχρονα, αυτοί που «κόπτονται» σήμερα για τη συνέχιση των μαθητικών παρελάσεων είναι οι ίδιοι που συνεργάστηκαν με τα κατοχικά στρατεύματα και έστειλαν στα εκτελεστικά αποσπάσματα και στα ξερονήσια ό,τι πιο δημοκρατικό και πατριωτικό στοιχείο υπήρχε από το χώρο του ΕΛΑΣ και της εθνικής αντίστασης.

    Είναι επιτέλους καιρός το Υπουργείο Παιδείας να κόψει κάθε είδους σχέσεις με την αναβίωση παρωχημένων και στιγματισμένων εκδηλώσεων του παρελθόντος, όπως οι μαθητικές παρελάσεις, προχωρώντας άμεσα στην κατάργησή τους.

    Δεν είναι τυχαίο ότι οι μοναδικές χώρες στην Ευρώπη που εξακολουθούν να συντηρούν τέτοιου είδους παρελάσεις είναι οι Ελλάδα και η Τουρκία.

    Οι εκδηλώσεις αυτές στο μόνο που μπορεί να συντελούν είναι στην καλλιέργεια και υπόθαλψη μεταξύ των μαθητών μιλιταριστικών πρακτικών, ανταγωνιστικών σχέσεων και ενός «ασίγαστου» εθνικιστικού και αλυτρωτικού πνεύματος.

    Το σχολείο, πρέπει να γίνει σαφές, ότι αποτελεί χώρο διατήρησης και ενίσχυσης της ιστορικής μνήμης, τόνωσης των ανθρωπιστικών ιδεών και καλλιέργειας ενός φιλειρηνικού και διεθνιστικού πνεύματος μεταξύ των μαθητών.

    Σέρρες,

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Μαθητικές παρελάσειςδημοσιεύτηκε October 28, 2008 από gianinet
    Η διαρκώς επανακάμπτουσα τρέλα μας

    Με αφορμή την σημερινή επέτειο της 28ης Οκτωβρίου (αλήθεια με ποια λογική γιορτάζουμε την έναρξη ενός πολέμου;) επανέρχεται το θέμα των μαθητικών παρελάσεων. Ένα σχετικό άρθρο με πολύ ενδιαφέρον, -αν και με σημεία που εγείρουν αντιρρήσεις- θα βρείτε στην σελίδα: http://indy.gr/analysis/i-parelasi-toy-ethnikismoy.

    Η στρατιωτικού τύπου παρουσία τμημάτων μαθητών στις εθνικές επετείους, αν και μεταξικής έμπνευσης, καλά κρατεί στην ελλάδα (που από τώρα και μέχρι να ξαναμεγαλώσει θα την γράφω με μικρό "ε"), αν και σε κανένα άλλο ευρωπαϊκό κράτος δεν έχει επιβιώσει μετά την πτώση των φασιστικών καθεστώτων.
    Το αίτημα της εθνικής εγρήγορσης απέναντι σε ποικίλους και εναλλασσόμενους εχθρούς που είχε ήδη θέσει η δεξιά από την δεκαετία του '40, θα μπορούσε να δικαιολογήσει την επιμονή του κράτους στην διατήρηση αυτής της φασίζουσας παράδοσης. Αυτό που δεν δικαιολογείται, είναι η έλλειψη αντίδρασης από την ελληνική κοινωνία.
    Είναι αδιανόητο πώς οι γονείς (και μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις, γονείς με κοινωνική συνείδηση και "προοδευτική" πολιτική στάση) δεν αντιδρούν στην υποχρέωση των παιδιών τους να συμμετάσχουν στις παρελάσεις.
    Το ένδυμα νοσταλγίας με το οποίο ενδύονται αυτές οι ψευτοπατριωτικές παράτες δεν μπορεί να κατισχύει της κοινής λογικής που, υπό κανονικές συνθήκες, δεν θα επέτρεπε στην κοινωνία να συγκατανεύει στην στρατιωτικοποίηση της νεολαίας της.
    Οι έλληνες αδυνατούμε να μπούμε σαν σύνολο στον 21ο αιώνα. Η φανφαρόνικη ανοησία μας το απαγορεύει. Η μικρόνοη απόρριψη κι αυτής ακόμα της ικανότητας αυτοκριτικής μάς απομονώνει για μια ακόμη φορά από τους υπόλοιπους ευρωπαίους.
    Ας αντισταθούμε κατά μόνας.

    Πάρτε τα παιδιά σας και πηγαίνετε μια βόλτα στην εξοχή, εσείς που με διαβάζετε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Eσας τωρα οι παρελασεις σας πειραξαν? εχετε δει ποσοι πολιτες παρακολουθουν τις παρελασεις?
    Οταν καινε Ελληνικες σημαιες τα "παλληκαρια" της παγκοσμιοποιησης και του πλιατσικου διαμαρτυρηθηκατε ποτε?
    Κακα τα Ψεμματα εθνομηδενιστες εισαστε μια θλιβερη μειοψηφια οπαδων του τιποτα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Οι Μακεδόνες σέβονται τόσο τα δικά τους εθνικά σύμβολα όσο και όλων των άλλων εθνοτήτων.
    Αντίθετα οι έλληνες εθνικιστές σέβονται ΜΟΝΟ τα δικά τους εθνικά σύμβολα αλλά ΚΑΙΝΕ τα εθνικά σύμβολα των άλλων- κυρίως αμερικανών,τούρκων.....
    Οι Μακεδόνες δίχνουν εκτίμηση, ευγνωμοσύνη και αλληλεγγύη σε όλες τις εθνότητες ,ιδιαίτερα τις ευρωπαϊκές και γενικά δυτικές.
    Ιδιαίτερα σε αυτές οι οποίες σέβονται τα απαράγραπτα ανθρώπινα δικαιώματά τους.
    Αντίθετα οι έλληνες εθνικιστές βρίσκονται σε συνεχή αντιπαράθεση και εχθρότητα μαζί τους-εθνικιστικός αντιαμερικανισμός και αντιδυτικισμός δεξιάς και αριστερής υφής, ως ιδιαίτερη έκφραση "ευγνωμοσύνης" για την ίδρυση και ανάπτυξη του ελληνικού κράτους....!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή